RT- PCR ile Antikor arasında merak edilenler
SARS-CoV-2 virüsünün neden olduğu Covid -19 tanısı, ateş, baş ağrısı, öksürük, koku ve tat almada bozukluk, yorgunluk, halsizlik, vücut ağrıları gibi bazı semptomlar ve muayene bulguları yanında, röntgen bulguları, Covid-19 PCR , Covid-19 antikorları ve diğer laboratuvar testleriyle konulmaktadır.
Covid-19 Hastalığına yönelik laboratuvar testleri, direkt virüsü tespit etmek için yapılabildiği gibi, vücudun virüse karşı oluşturduğu spesifik antikorların gösterilmesi ile de yapılabilir;
Virüsün kendisini (viral ribonükleik asit [RNA]) tespit eden PCR TESTİ
Vücudun virüse verdiği cevabı (serolojik antikorlar) tespit eden ANTİKOR TESTİ
PCR testi nedir?
Test için öncelikle hastanın burnundan ve boğazından özel çubuklarla sürüntü yöntemi ile örnek alınır. Alınan sürüntü örnekleri virüs taşıma ortamı olarak da bilinen özel sıvılar içerisinde testin yapılacağı laboratuvara ulaştırılır. Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) yöntemi kullanılarak, nükleik asit amplifikasyonu yoluyla Covid-19 virüs RNA’sını tespit edilmesiyle yapılmaktadır.Sonuç NEGATİF ise, Covid-19 (SARS-CoV-2) virüs materyali tespit edilemedi.
Sonuç POZİTİF ise, Covid-19 (SARS-CoV-2 ) virüs materyali tespit edildi.
PCR testi sonucu ne zaman çıkar?
Laboratuvar şartları ve test yoğunluğa göre 3- 4 saatte sonuçlanmakla birlikte, testin tekrarlanması gerekebileceğinden 1 güne kadar uzayabilmektedir.Antikor testi nedir?
Antikorlar, bağışıklık sisteminin vücudun kendisine tehditleri tanıyarak, ortadan kaldırmasına yardımcı olan protein yapısında immünglobülinlerdir. Bağışıklık sistemimiz Covid -19 ( SARS-CoV-2) virüsüne karşı korunmak için de, belirli antikorlar oluşturmaktadır.Antikor testi nasıl yapılır?
Antikor Bağışıklık Testi ile laboratuvarda otonalizörlerde referans yöntemlerle kan numunesinde Covid -19 virüsü Spesifik IgG antikorları ölçülmektedir. Laboratuvarın çalışma günleri ve seanslarına göre değişmekle birlikte kan numunesinin verildiği günde sonuçlanmaktadır. Bu test sonucu, kişiye Covid-19 virüsü bulaşıp bulaşmadığını ya da virüs bulaşarak enfekte olan veya hastalanarak iyileşmiş kişilerde IgG antikoru gelişip gelişmediğini göstermektedir. Covid-19 inkübasyon döneminin 5 gün olduğu, bu sürenin 2-14 gün arasında değişebildiği öngörülmektedir. Dolayısıyla IgG antikorları da 11-14 günde pozitif olarak tespit edilmektedir.Antikor testi tek başına tanı için yeterli midir?
Covid-19 Antikor testi, klinik tablo, Covid PCR sonucu ve diğer laboratuvar testleriyle birlikte, Covid enfeksiyonunun tanısına yardımcı olmak amacıyla kullanılabilir. Covid -19 Antikor testinin sonuçları tanı için tek başına kullanılmamalıdır. Covid-19 IgG antikorlarının sürekliliği geçmişte enfekte olup, iyileşen ve muhtemelen bağışıklık kazanan kişilerin tespit edilmesine imkan tanır. SARS-CoV-2 enfeksiyonu geçiren ve sonrasında iyileşen kişilerin gelecekte SARS-CoV-2 enfeksiyonundan tamamen veya kısmen korunup korunmayacağı ya da koruyucu bağışıklığın ne kadar süreceği tam olarak bilinmemektedir.Covid-19 Antikor testi sonuçları nasıl değerlendirilmelidir?
NEGATİF TEST (< 1.40 NEGATİF) :
Test sonucu 1.40’dan daha düşük ise, A) Covid-19 virüsü bulaşmamış veya B) Covid-19 virüsü ile enfekte olmuş / hastalık geçirmiş olmasına rağmen IgG antikorları gelişmemiş demektir.POZİTİF TEST (>=1.40 POZİTİF) :
Test sonucu 1.40 ve üzerinde ise, yani Covid-19 IgG koruyucu antikorları gelişmiş demektir.
COVID-19 Hızlı tanı testi nedir?
Parmaktan ya da damardan alınan kan numunesi ile kart test denilen bir yöntemle, önemli bir cihaz gerekmeden, manuel olarak yapılmakta, 10-15 dakikada Pozitif/Negatif olarak sonuçlanmaktadır.Virüs bulaştıktan sonra, kanda koruyucu antikorların (IgM ve IgG) ortaya çıkıp çıkmadığını göstermektedir. Ancak hızlı tanı testi, Covid-19 PCR ve Antikor Testine göre, hassasiyeti daha az olduğu düşünülmekte ve daha az tercih edilmektedir. Sağlık Bakanlığı tarafından da önerilmemektedir. Hızlı tanı testi ile virüs bulaştıktan sonra yaklaşık 7. günde IgM, 14.gün IgG pozitif olarak tespit edilebilmektedir. IgM yaklaşık 21. güne kadar, IgG daha uzun süre (40 gün ve üzeri) pozitif olarak devam etmektedir.
Antikor testlerinin kullanımlarının önerildiği durumlar nelerdir?
Klinik bulgulara rağmen, PCR testi negatif saptanan kişilerde tanıyı destekleyici test olarak,Temaslı takibinde PCR testi ile birlikte ,
Yüksek riskli grupların çalışma düzeninin planlanmasında,
İmmün Plazma Tedavi hazırlığında kullanılmaktadır.
Hızlı tanı testleri güvenli midir?
Hızlı sonuç veriyor olsalar da, güvenilirlikleri ve doğru tanı oranları, PCR testine göre çok daha düşüktür. Hastalık belirtileri gösteren kişilere uygulanan hızlı tanı testleri negatif dahi olsa, mutlaka PCR testi yapılması, hatta tomografi çekilerek teyit edilmesi gerekmektedir.Covid-19 PCR negatif sonucuna güvenilmeli midir?
Test sonucunun negatif olarak değerlendirilmesi, kişinin Coronavirüs taşımadığı anlamına gelmektedir. PCR testinin performansı RNA tespitine göre değerlendirildiği için, örnekte bulunan RNA miktarı çok önemlidir. Örneğin doğru yerden alınması, laboratuvara transfer şekli ve COVID-19 PCR test inhibisyonu gibi teknik olumsuzluklar testin verimliliğini etkilemektedir.Enfekte bireyde aşağıda belirten faktörler negatif sonuca neden olabilir:
Hasta materyalinin çok az olduğu kalitesiz örnek,
Enfeksiyonun çok erken ya da geç evresinde alınması,
Uygun bir şekilde işlenmemesi ve gönderilmemesi,
PCR inhibisyonu veya virüs mutasyonu gibi testin doğasında bulunan teknik nedenlerden dolayı negatif sonuç çıkabilmektedir.
Covid-19 PCR pozitif sonucunda ne yapılmalıdır?
Test sonucunun pozitif olması, kişinin corona virüs enfekte veya taşıyıcı olduğu anlamına gelmektedir. Hastaya değerlendirme sonucunu iletilmeden önce herhangi bir hata olmadığına emin olunması gerekmektedir. Ardından, sonucu pozitif çıkan kişinin, kesin tanı için bilgisayarlı tomografi yöntemi ile taranması tavsiye edilmektedir. BT bulgularında da belirtilere rastlanmışsa, kişiye gerekli bilgilendirme yapılmalı, uygun tedavi planı oluşturulmalı, karantinaya alınmalı ve derhal tedaviye başlanmalıdır.PCR ve Antikor Test Sonuçlarının Klinik Önemi
| PCR | IgM | IgG | Klinik Önemi |
| Negatif | Negatif | Negatif | Virüsle hiç karşılaşmamış ve bağışıklık oluşmamış. |
| Pozitif | Negatif | Negatif | Virüsle karşılaşmış, klinik öncesi veya klinik faz, asemptomatik |
| Pozitif | Pozitif | Negatif | Enfeksiyonun akut fazı (5.-10 günler arası) |
| Negatif | Pozitif | Negatif | Enfeksiyonun aktif fazı (5.-10.günler arası). PCR tekrarı önerilir. |
| Negatif | Pozitif | Pozitif | Enfeksiyonun aktif fazı (14.günden sonra). PCR tekrarı önerilir. |
| Pozitif | Pozitif | Pozitif | Enfeksiyoun aktif fazı |
| Negatif | Negatif | Pozitif | Geçirilmiş enfeksiyon |